Την ελπίδα ότι δεν θα υπάρξουν δυσάρεστες εκπλήξεις αλλά «σποραδικά κρούσματα το καλοκαίρι και μια ελεγχόμενη αύξηση το φθινόπωρο», αλλά και την πεποίθηση ότι «ο τουρισμός (αν υπάρξει….) είναι όντως ένας αστάθμητος παράγοντας» για την πορεία της επιδημίας στη χώρα μας, εκφράζει ο καθηγητής Μικροβιολογίας Αλκιβιάδης Βατόπουλος μιλώντας στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και τον Μιχάλη Κεφαλογιάννη.
Ο κ. Βατόπουλος που είναι μέλος της επιτροπής των ειδικών του υπουργείου Υγείας για τον κορονοϊό, αποκαλύπτει ότι υπάρχει ανοσολογική απάντηση σε όσους μολύνονται από τον κορονοϊό , καθώς «φαίνεται ότι τα IgM αντισώματα αναπτύσσονται μετά την 4-7 ημέρα από την εμφάνιση των συμπτωμάτων και τα IgG μετά την 2η εβδομάδα».
Ωστόσο είναι εξαιρετικά επιφυλακτικός για το αν αυτή η ανάπτυξη αντισωμάτων μας προστατεύει και για πόσο, τονίζοντας πως «δεν υπάρχουν πολλά δεδομένα ως προς τη διάρκεια της ανοσολογικής απάντησης ή της προστασίας που επιφέρει», καθώς το νόσημα εμφανίστηκε μόλις πριν από 4 μήνες.
«Εργαστηριακές μελέτες μπορεί να δείξουν αν τα αντισώματά είναι προστατευτικά, αν in vitro αδρανοποιούν ον ιό. Όμως αν πραγματικά οι αναρρώσαντες από το νόσημα είναι προστατευμένοι θα φανεί σε επόμενο επιδημικό κύμα, όπου δεν θα πρέπει να αρρωστήσουν ξανά», αναφέρει.
Ο ίδιος, όταν ερωτάται από το ΑΠΕ-ΜΠΕ, τι θα γίνει με όσους δεν έχουν εκτεθεί στον κορονοϊό και εάν θα αναπτύξουν αντισώματα αργότερα, είναι λακωνικός: «Αυτό το ερώτημα απαντάται δύσκολα. Θα βοηθήσει και η αναπτυσσόμενη συλλογική ανοσία του πληθυσμού».
Ο καθηγητής Μικροβιολογίας στο πανεπιστήμιο της Δυτικής Αττικής εκτιμά ότι εφόσον ξεκαθαρίσουν τα ζητήματα που αφορούν την ανοσολογική απάντηση στο νέο ιό, ένα αξιόπιστο τεστ θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μελλοντικό «διαβατήριο» για όσους έχουν αναπτύξει αντισώματα «Ήδη κυκλοφορούν δεκάδες κιτ των οποίων η διαγνωστική αξία πρέπει να προσδιοριστεί. Προς τούτο κινούνται πολλοί διεθνείς και εθνικοί οργανισμοί και ελπίζω πολύ σύντομα να έχουμε αξιόπιστα τεστ», επισημαίνει.
«Σε πολλές χώρες που εφαρμόστηκαν είδαν μια ευαισθησία των τεστ λιγότερο από 50% (δηλαδή έβγαιναν αρνητικά στους μισούς ασθενείς)» τονίζει ο κ. Βατόπουλος και συμπληρώνει ότι πρέπει να βασιζόμαστε σε τεστ που έχουν επαρκή ευαισθησία και ειδικότητα ώστε να έχουμε σωστά δεδομένα και σε επίπεδο ασθενούς και σε επίπεδο πληθυσμού.
Καταλήγοντας στην συνέντευξη του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ αποκαλύπτει ότι «στον σχεδιασμό που γίνεται περιλαμβάνεται η αύξηση τόσο των μοριακών τεστ όσο και αυτά του προσδιορισμού των αντισωμάτων», μετά το πρώτο κύμα της επιδημίας στην Ελλάδα, όταν ερωτάται αν τότε θα πρέπει να γίνουν μαζικά τεστ στον πληθυσμό.
Αναλυτικά η συνέντευξη του Αλκιβιάδη Βατόπουλου στον Μιχάλη Κεφαλογιάννη και το Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων έχει ως εξής:
Είμαστε σίγουροι ότι όλοι όσοι νοσούν ή περνούν χωρίς συμπτώματα τον κορονοϊό, αναπτύσσουν αντισώματα; Τι γνωρίζουμε από τα έως σήμερα δεδομένα διεθνώς;
Το νόσημα είναι μόλις 4 μηνών συνεπώς ακόμη δεν υπάρχουν πολλά δεδομένα. Υπάρχει ανοσολογική απάντηση, φαίνεται τα IgM αντισώματα αναπτύσσονται μετά την 4-7 ημέρα από την εμφάνιση των συμπτωμάτων και τα IgG μετά την 2η εβδομάδα
Τι σημαίνει έχω αναπτύξει ανοσία στον κορονοϊό; Αυτή η ανοσία με προστατεύει 100% από μια νέα μόλυνση με τον ίδιο ιό; Εάν με προστατεύει πόσο χρόνο διαρκεί η ισχύς αυτής της προστασίας;
Όπως είπα το νόσημα είναι μόλις 4 μηνών συνεπώς ακόμη δεν υπάρχουν πολλά δεδομένα ως προς την διάρκεια της ανοσολογικής απάντησης ή της προστασίας που επιφέρει για να απαντηθεί αυτή η ερώτηση.
Εργαστηριακές μελέτες μπορεί να δείξουν αν τα αντισώματά είναι προστατευτικά, αν in vitro αδρανοποιούν ον ιό. Όμως αν πραγματικά οι αναρρώσαντες από το νόσημα είναι προστατευμένοι θα φανεί σε επόμενο επιδημικό κύμα, όπου δεν θα πρέπει να αρρωστήσουν ξανά.
Μπορεί το αποτέλεσμα ενός τεστ να λειτουργήσει ως μελλοντικό διαβατήριο για όσους έχουν αναπτύξει αντισώματα; Να μπορούν δηλαδή αυτοί οι άνθρωποι να κινούνται ναι να εργάζονται χωρίς κανένα περιορισμό;
Ναι εφόσον ξεκαθαριστούν τα της ανοσολογικής απάντησης. Επίσης πρέπει να γίνει αξιολόγηση των εργαστηριακών δοκιμών προσδιορισμού των αντισωμάτων. Ήδη κυκλοφορούν δεκάδες κιτ των οποίων η διαγνωστική αξία πρέπει να προσδιοριστεί. Προς τούτο κινούνται πολλοί διεθνείς και εθνικοί οργανισμοί και ελπίζω πολύ σύντομα να έχουμε αξιόπιστα τεστ.
Με τους υπόλοιπους τι θα γίνει; Θα μένουν υπό περιορισμό έως ότου «συναντηθούν» με τον ιό και αναπτύξουν κι αυτοί αντισώματα;
Αυτό το ερώτημα απαντάται δύσκολα. Θα βοηθήσει και η αναπτυσσόμενη συλλογική ανοσία του πληθυσμού.
Αν τα μαζικά τεστ δεν είναι αξιόπιστα, δηλαδή δίνουν false negative ή false positive αποτελέσματα, θα μπορούσαν να είναι ακόμη και επικίνδυνα για το πληθυσμό που θα τα χρησιμοποιήσει; Το έχουμε δει να συμβαίνει σε άλλες χώρες;
Είναι προφανές ότι πρέπει να βασιζόμαστε σε τεστ που έχουν επαρκή ευαισθησία και ειδικότητα ώστε να έχουμε σωστά δεδομένα και σε επίπεδο ασθενούς και σε επίπεδο πληθυσμού. Σε πολλές χώρες που εφαρμόστηκαν είδαν μια ευαισθησία των τεστ λιγότερο από 50% (δηλαδή έβγαιναν αρνητικά στους μισούς ασθενείς).
Ειδικότερα για τα τεστ αντισωμάτων που βασικά είναι ο κύριος όγκος των γρήγορων τεστ πρέπει να γίνει κατανοητό ότι προσδιορίζουν την ανοσολογική απάντηση και όχι την παρουσία του ιού, και όπως αναφέρθηκε θετικοποιούνται αρκετές μέρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων
Ποιο εκτιμάται ότι θα είναι το κόστος ενός τέτοιου τεστ και πότε πιστεύετε ότι ένα αξιόπιστο τεστ αντισωμάτων θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη χώρα μας;
Δεν μπορώ να προσδιορίσω το κόστος, πιστεύω όμως ότι πολύ σύντομα θα έχει ολοκληρωθεί η αξιολόγηση των εμπορικών τεστ ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθούν χωρίς πρόβλημα
Μετά το πρώτο κύμα της επιδημίας στην Ελλάδα και εν αναμονή ενός δεύτερου εισαγόμενου πιθανότατα μέσα το καλοκαίρι, ή από τον Σεπτέμβριο, θα είχαν μεγαλύτερο νόημα τα μαζικά μοριακά τεστ ανίχνευσης του ιού για τον έλεγχο εκ νέου της επιδημίας;
Ναι, και στον σχεδιασμό που γίνεται περιλαμβάνεται η αύξηση τόσο των μοριακών τεστ όσο και αυτά του προσδιορισμού των αντισωμάτων.
Τι έχει γίνει σε άλλες χώρες μετά το πρώτο κύμα, και εάν πιστεύετε ότι το ίδιο θα πρέπει να γίνει και στη χώρα μας; Πολλά διαγνωστικά τεστ, απομόνωση πιθανών κρουσμάτων και των επαφών τους μετά από σχολαστική ιχνηλάτηση;
Βασικά δεν υπάρχει εμπειρία από άλλα ευρωπαϊκά κράτη, μόνο από Κίνα και Κορέα όπου από όσο ξέρω χρησιμοποιούν την στρατηγική που αναφέρατε.
Πιστεύετε, με τα μέχρι τώρα δεδομένα, ότι μετά το τέλος Μαΐου θα ξεμπερδέψουμε με τον κορονοϊό ή θα βρεθούμε μπροστά σε μια δυσάρεστη έκπληξη μέσα στο καλοκαίρι λόγω τουρισμού ή από το ερχόμενο φθινόπωρο;
Ελπίζω ότι δεν θα έχουμε δυσάρεστες εκπλήξεις, αλλά σποραδικά κρούσματα το καλοκαίρι και μια ελεγχόμενη αύξηση το φθινόπωρο. Ο τουρισμός (αν υπάρξει….) είναι όντως ένας αστάθμητος παράγοντας.